نوار مغزی یا EEG چیست؟
یک متخصص مغز و اعصاب به دلیل شک برای بیماری هایی مثل میگرن، تشنج، صرع، عفونت مغزی و یا برخی بیماری های دیگر (که در ادامه توضیح داده ایم) ممکن است، دستور نوار مغز بدهد. اما نوار مغزی چیست؟ چگونه پزشک از روی آن بیماری را تشخیص می دهد؟ چطور انجام می شود؟ تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم چیست؟ نوار مغز چه چیزی را نشان می دهد؟ چه موقع باید نوار مغز بگیریم، چه خطری دارد؟ آیا درد دارد؟ در بارداری مجاز است؟ قرار است برق به سرشان وصل شود؟ و بسیاری سوالات دیگر که پاسخ آن ها را در همین مقاله آورده ایم. لطفا مطالعه کنید و در صورتی که سوالی برایتان ماند با شماره تماس مطب تماس بگیرید و سوال کنید.
در ابتدا این نکته را در نظر بگیرید که مرکز جداگانه ای برای نوار مغز وجود ندارد و معمولا اکثر متخصصین مغز و اعصاب دستگاه الکتروانسفالوگرام ( electroencephalogram) یا همان نوار مغزی را درون مطب خود دارند و در همان مطب و به صورت سرپایی تست را انجام می دهند. نکته مهم دیگر اینکه بسیاری از بیماران یا همراهانشان مخصوصا اگر بیمار کودک باشد نگران این هستند که در زمان نوار مغز برق به مغز وصل می شود؟ خیلی راحت در همین ابتدا بگویم برقی در کار نیست و این تست هیچ دردی هم ندارد. در ادامه توصیح می دهیم.
نوار مغزی به زبان ساده
به بیان ساده سلولهای مغز از طریق امواج الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و نوار مغز این ارتباط را ثبت می کند. در برخی از بیماریها، EEG مشکلاتی را در مغز نشان می دهد، اگر امواج به شکل غیر طبیعی باشند پزشک متوجه یک بیماری می شود. از جمله دلایل اصلی برای این تست، تشنج است. حتی ممکن است سالها و یا روزها از تشنج بیمار گذشته باشد ولی الکتروانسفالوگرام هنوز آن را نشان می دهد. این بیماریها ناشی از ارتباط ضعیف بین نورونهای مغزی هستند و اگر شکل نمودار یا فرکانس نوار تغییر کرده باشد، پزشک متوجه شرایط بیماری می شود.
امواج مغز با یک الگوی مشخص سینوسی (به صورت قله و دره هستند) نمایش داده می شوند. دکتر مغز و اعصاب به دنبال یک الگوی نامنظم می گردد. در ادامه تفاوت بین نوار مغز سالم و ناسالم را توضیح می دهیم.
نوار مغز چه چیزی را نشان می دهد
اگر دکتر در نوار مغزی تشخیص بدهد سیگنالهای درستی بین سلول ها رد و بدل نمی شوند، به سراغ تست ها و معاینات بیشتر می رود تا بین احتمالاتی که وجود دارد، تشخیص درست را بدهد. از جمله بیماری هایی که ابتدا احتمال آنها می رود و ممکن است نوار مغز نشان دهد این موارد هستند:
- اختلالات تشنج مانند صرع
- صدمه مغزی
- آنسفالیت (التهاب مغزی)
- تومور مغزی
- انسفالوپاتی (بیماری که باعث اختلالات مغزی می شود)
- مشکلات حافظه
- اختلالات خواب
- زوال عقل
- سکته مغزی
- بجز این زمانی که یک فرد در کما قرار گرفته است، سطح فعالیت مغز او از طریق نوار مغز بررسی می شود. همین طور وقتی فرد در حال عمل جراحی است، فعالیت مغز او از طرق نوار مغز مانیتور می شود.
نتایج غیر طبیعی EEG همچنین ممکن است به یکی از دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- خونریزی غیرطبیعی و هموراژیک
- اختلال خواب
- عفونت مغزی و یا تورم مغز
- بافت مرده به دلیل انسداد جریان خون
- میگرن
- مصرف مواد مخدر و یا الکل
- آسیب به سر
- اینکه شما در جریان مشکلاتتان باشید بسیار مهم است و به شما آرامش بیشتری می دهد تا بدانید که چطور و چگونه با بیماری و مشکلتان برخورد کنید، بهتر است با پزشکتان تمام نگرانی تان را مطرح کنید و سوالاتتان را مطرح کنید و در نهایت با شیوه درست به حل مشکل بپردازید.
تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم
فعالیت های الکتریکی که روی مغز انجام می شود به شکل نمودارهایی با یک طول موج و فرکانس مشخص بر اساس محلی که الکترودها نصب شده اند طبقه بندی و نمایش داده می شوند.
تفاوت بین نوار مغز سالم و ناسالم در تغییراتی که که شکل نمودارها نشان می دهند. به بیان ساده اگر نوار مغز شما دچار مشکل باشد در قسمت هایی از نوار یا به شکل متناوب تغییراتی را می بینید. همانطور که گفتیم طول موج ها بر اساس فرکانس، دامنه ، محل نصب الکترودها بر روی پوست سر و شکل آنها طبقه بندی می شوند.
در شکل زیر طبقه بندی آلفا، بتا، تتا و دلتا را بر روی نوار مغز نشان می دهد.
طبقه بندی های نمودار الکتروانسفالوگرام
در کنار این نمودار، اطلاعاتی مثل هوشیاری یا عدم هوشیاری بیمار، خواب یا بیداری و سن بیمار، یک سری اطلاعات به پزشک می دهند. مشخصه کلیدی که بر اساس آن پزشک یک نوار مغز نرمال یا غیرنرمال را تشخیص می دهد، فرکانس است. برای یک بیمار بزرگسال بیدار فرکانس 8 هرتز به بالا یک موج طبیعی محسوب و فرکانس 7 هرتز به پائین یک نوار مغز غیرنرمال تلقی می شود. ولی باز هم در یک فرد بزرگسال خواب یا یک کودک این فرکانس طبیعی است. اما اگر همین فرکانس در جای نامناسبی از پوست سر اتفاق بیافتد غیر طبیعی است.
همین طور برخی امواج هم بر اساس شکل و محل پوست سر و تقارن آنها تشخیص داده می شوند. ممکن است امواج با اشکال ثابتی مانند V نمایش داده شوند و برخی امواج به شکل سه فازی (که در مرحله 2 خواب در انسفالوپاتی های مختلف وجود دارند).
دسته بندی فرکانس های نوار مغزی براساس امواج آلفا تا تتا به شکل زیر است.
- امواج آلفا – 8-13 هرتز
- موج های بتا – بیشتر از 13 هرتز
- طول موج های تتا – 3.5-7.5 هرتز
- و امواج دلتا – 3 هرتز یا کمتر
در شکل زیر تفاوت بین امواج را مشاهده می کنید.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.